De Oostkade van Waarder is een van mijn (Arjan) favoriete plekjes om lekker in de buurt te klooien. Het is een eeuwenoude veenkade waar veel te ontdekken valt. Er zitten heikikkers, leuke insecten en in het najaar vind je er veel paddestoelen (zie ook het KP idem hierover). Dit voorjaar ben ik eens gaan letten op korstmossen. Want ja je moet toch wat. De corona was in alle hevigheid nog aanwezig. We zaten met een avondklok, winkels en scholen gesloten en thuiswerken. Dan ga je maar bijzondere dingen doen. Korstmossen fotograferen bijvoorbeeld. Ik had al eerder gezien dat vooral elsen op de kade vaak bezaaid zijn met allemaal lichte vlekjes. Soms vormen ze hele patronen van aaneengesloten vlekjes en zwarte puntjes. Je kan er prachtige structuren in zien en dat is natuurlijk al leuk om te fotograferen. Ik heb gelijk een korstmossenboek gekocht en zag tot mijn schrik dat er wel heel veel soorten zijn. Wel 650 soorten! En veel van die korstmosjes lijken op elkaar. Om tureluurs van te worden. Maar met het algoritme Obsidentify en de zeer behulpzame korstmossenvalidatoren (dank Lukas Verboom en Sander van Zon!) begin je toch iets van grip te krijgen op deze moeilijke groep. En voordat ik het wist raakte ik verslingerd aan korstmossen. Ik ga nu geregeld op pad om toffe korstmossen te ontdekken. Thuis en op mijn werk praat ik er maar niet al te veel over. Ook binnen mijn eigen klooiplek groep moet ik wat uitkijken hoofdmoot is natuurlijk bij ons reptielen en amfibieën.

In het begin is het toch wel even goed taai. Haast alle bomen op de kade zitten vol met allerlei lichte vlekjes. Als je de vlekjes nader bestudeerd dan zijn het veelal wittige vlekken met zwarte bolletjes. Soms denk je een ander vlekje te zien met andere bijvoorbeeld meer bruinige bolletjes. Maar obsidentify en de validatoren zijn onverbiddelijk. Het blijkt steeds te gaan om gewoon purperschaaltje. Een super algemeen korstmosje dus.

Maar opeens wordt het leuk. Aan het eind van de kade staan staan enkele betonnen hippe stoeltjes. Na al die witte vlekjes die maar weinig opleveren blijk ik opeens te zitten op prachtige kleurige korstmossen. Al die bankjes zitten onder de korstmossen en ze zijn werkelijk prachtig als je ze goed bestudeert. Op eens weetje het! Fuck die bomen! Steen dat is veel gaver! Dus begin ik nauwkeurig de stoeltjes te onderzoeken. Het is me nog niet gelukt om alle soorten op de hippe stoeltjes op naam te brengen maar er zit zeker: sinaasappelkorst, gewone citroenkorst, kleine citroenkorst, kalkschotelkorst, kastanje bruine schotelkorst en donkerbruine schotelkorst.

Schriftmossen en een runekorst

Met de ontdekking van de hippe stoeltjes kreeg ik weer meer energie om naar al die wit uitgeslagen boomstammen te kijken. Er moet toch meer op die boomstammen te vinden zijn dan gewoon purperschaaltje. 650 soorten zijn er in Nederland en dan zou ik alleen dat gewone purperschaaltje zien. Ik begon de bomen te scannen op voor mijn gevoel afwijkende vlekken. Vooral vlekken die veel witter leken of juist zwarter dan gewoon purperschaaltje. Zo ontdekte ik vrij snel meerdere amoebe korsten en uiteindelijk ook gewoon schriftmos. Vooral die schriftmos was gaaf! Eindelijk een zeldzaam soort en blijkbaar niet eerder waargenomen hier in het veenweidegebied. Na deze ontdekking heb ik de kade uiteindelijk vrij zorgvuldig afgezocht en bleek gewoon schriftmos op veel meer bomen te zitten. Ook vond ik zwart schriftmos en rivierschriftmos.

Runenkorst!

Na een tijdje kostmossen fotograferen en uploaden viel ik blijkbaar op bij de korstmossenvalidatoren. Niet dat ik alles goed op naam wist te brengen ofzo. Naast ” groene oke vinkjes” werden toch ook veel waarnemingen door hen gecorrigeered. Dat laatste is trouwens vaak wel heel waardevol omdat je geregeld ook uitleg krijgt bij foute waarneming. Na een tijdje herkende ik soorten als gewoon schriftmos, zwart schriftmos en amoebekorst. Maar blijft rivierschriftmos moeilijk en zijn er nog veel vage wittige vlekken te vinden op al die bomen. Soms blijkt zo’n wittige vlek ook niet goed op naam te brengen maar soms is het enorm raak. Bij een voor mij wat onduidelijke korstmos kreeg ik vrij snel de volgende reactie: ” Gaaf! dit is een phaeographis! als je wilt kan je een stukje naar me opsturen”. Zo’n leuke reactie stimuleert natuurlijk gelijk om de dag erop dat betreffende korstmosje terug te vinden tussen al die witte vlekjes op de stammen. En natuurlijk lukt dat dan! Met een zakmes heb ik vervolgens een klein stukje afgesneden en dat per post opgestuurd. Enige dagen daarna kwam het antwoord: Roze Runenkorst! Een superzeldzaam soort. Runenkorst blijkt alleen mbt van een microscopisch onderzoek op naam gebracht te worden. In dit deel van Nederland kan het witte of roze runenkorst zijn. Alle twee super zeldzaam.

Uitgeslagen grijze vlekken

Inmiddels heb ik de kade meerdere keren afgelopen en begin ik die witte vlekjes wel door te krijgen. Ik denk dat ik ze haast allemaal wel een paar keer heb gezien. Die kostmossen zitten daar natuurlijk geduldig op die stammen op mij te wachten. Toch vond ik het steeds leuk om weer op nieuw naar die boomstammen te kijken. Ik sluit niet uit dat dit ook een corona-tik is maar ik wist ook zeker dat er nog meer te ontdekken viel aan kostmossen. Ik heb de kennis nog niet om kleine minuscule korstmosjes te vinden die er zeker zullen zitten, zoals vliegenstrontjesmos en mogelijk boomrookkorst. Ik besloot om opnieuw naar opvallende vlekken te zoeken op de bomen. Als je door je oogharen naar die stammen kijkt dan zie je naast de witte ook groene en grote grijze vlekken. De groene vlekken zijn van meerdere soorten maar vooral van schildmossen en dooiermos. De grijze vlekken vond ik veel spannender. Ze zitten vaak aan de voet van knotwilgen en soms essen. Als je goed kijkt dan zie je in die grijze uitslag kleine zwarte sterretjes, puntjes of streepjes en soms witte stipjes. Dit keer liep ik met een net aangeschaft loepje opnieuw de kade af. Opeens viel me op dat er toch best veel knotwilgen zijn met die grijze uitslag op het schors. Ik heb vooral veel foto’s gemaakt en mijn validatoren waren weer enorm behulpzaam! Zo weet ik inmiddels dat die grijze uitslag op de kade kan bestaan uit 5 soorten schriftmossen. Ik heb er aangetroffen: wit en klein schriftmos (de zwarte sterretjes), kort schriftmos ( de kleine zwarte kommatjes) verzonken schiftmos (puntjes en streepjes) en gestippeld schriftmos (witte puntjes). Ik denk dat ik binnenkort maar eens aan die groene vlekken ga beginnen 😉